Rezerwat Archeologiczny „Rydno”

Rydno to rezerwat archeologiczny na obszarze, którego znajdował się  zespół paleolitycznych osad przemysłowych wraz z kopalnią hematytu. Obszar obecnego rezerwat archeologicznego „Rydno” wpisano do rejestru zabytków decyzją z dnia 24.09.1957 roku. Rezerwat  został utworzony  w dniu 03.11.1986  roku i został wpisany do Rejestru Zabytków województwa kieleckiego. Rezerwat obejmuje tereny w dolinie rzeki Kamienna na długości ok. 10 km. Obszar rezerwatu obejmuje wschodnie obrzeża miasta Skarżysko-Kamienna: Łyżwy, Nowy Młyn. W gminie Mirzec grunty wsi Grzybowa Góra, Gadka a na terenie gminy Wąchock: Michałow-Piaska, Marcinków Dolny i Górny aż do Góry św. Rocha.

Nazwy Rydno nie znajdziemy na mapach, stworzył ją prof. Stefan Krukowski nawiązując do słów: rudy,ryć, rydel. Zlokalizowana na terenie rezerwatu kopalnia hematytu, z którego wytwarzany był czerwony barwnik  zwany ochrą. W okresie paleolitu, neolitu i mezolitu ochra była używana do celów rytualnych      a także do konserwacji i obróbki skór.

Na terenie rezerwatu podczas badań archeologicznych znaleziono ślady obozowania łowców reniferów zaliczanych do  kultury hamburskiej (około 13-12 tys. lat temu), kompleksu Federmesser (około 11,8-10,8 tysiąca lat temu), kultury Bromme-Lingby (około 11,8-10,8 tysiąca lat temu) i kultury świderskiej (około 10,8-10 tysiąca lat temu). Ocieplenie się klimatu pod koniec epoki lodowcowej i cofanie się lodowca spowodowały koniec osadnictwa na terenie Rydna w tym okresie. Następne chronologicznie  ślady osadnictwa datowane są na okres mezolitu ( ok. 8 000 – 4 800 lat p.n.e. na Niżu Środkowoeuropejskim),  noeolitu (ok. 5 500 lat p.n.e. w Europie Środkowej) aż po epokę brązu i  żelaza.